Dla wielu początkujących ogrodników nie ma nic gorszego, niż mech na trawniku. Ta miękka, przypominająca nieco gąbkę roślina stanowi wspaniałą ozdobę lasu, jednak zazwyczaj nie chcemy jej widzieć na terenie swojej posesji. Skąd mech bierze się na naszych podwórkach i jak się go pozbyć? O tym szerzej w poniższym artykule.

Czym jest mech?

Mech jest rośliną należącą do rodziny mszaków. Nie posiada korzeni, naczyń przewodzących, owoców ani kwiatów - występuje pod charakterystyczną postacią zielonej “gąbki”. Mech ma za sobą długą historię. Pojawił się on na Ziemi około 289 milionów lat temu, co czyni go jedną z najstarszych roślin lądowych na świecie.

Mech najlepiej rozwija się w wilgotnym środowisku, z dala od bezpośredniego promieniowania słonecznego. W czasie suszy wysycha niemal całkowicie, jednak już niewielka dawka wody (na przykład pod postacią deszczu) jest w stanie przywrócić mu dawną formę i kolor.

Wysokość mchu zazwyczaj nie przekracza 10 centymetrów. Roślina ta ma tendencję do rozrastania się na boki - w odpowiednich dla niej warunkach jest w stanie pokryć całą powierzchnię drzewa, skały lub nawet ściany.

Czy mech jest szkodliwy?

Odpowiedź na powyższe pytanie jest przecząca. Mech jest filarem naszego ekosystemu. Posiada najlepsze właściwości oczyszczające powietrze spośród wszystkich roślin - po części wynika to z jego zdolności rozrastania się do ogromnych rozmiarów. To swoisty filtr dla naszej Planety, ponieważ wychwytują wszelkie szkodliwe cząsteczki, zanieczyszczenia i alergeny z otoczenia.

Umiejętność oczyszczania powietrza to nie jedyna zaleta mchu. Roślina ta jest w stanie pochłonąć duże ilości wody, co ma ogromne znaczenie w przypadku podtopień lasów i powodzi. Mech to także dom dla licznych małych bezkręgowców.

Czy mech jest pod ochroną?

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że nawet tak powszechna roślina jak mech może być pod ochroną - a jednak. Od września 2001 na listę roślin częściowo chronionych trafiło wiele gatunków mchu, głównie torfowiskowych i borowych. Pod ścisłą ochroną zaś obecnie jest 8 gatunków tej rośliny.

Co to oznacza w praktyce? Zbieranie zagrożonych gatunków mchu z lasów jest zabronione, podobnie jak ich przetrzymywanie i sprzedaż. Ponieważ wiele rodzajów tej rośliny potrafi być do siebie łudząco podobna, najlepszym ruchem byłaby całkowita rezygnacja z jej zbioru ze środowiska naturalnego. Istnieje jednak pewien wyjątek. Zbiór objętego ochroną gatunku mchu jest możliwy, po wcześniejszym uzyskaniu zgody od zarządcy terenu oraz regionalnego/generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Mech na trawniku - skąd się bierze?

Mchy to niezwykle adaptacyjne rośliny, które szybko zaludniają niegościnne miejsca. Lubią zacienione i wilgotne środowiska, przez co często występują wokół lasów oraz zbiorników wodnych. Niestety, ich obecność na trawniku nie jest pożądana. Co jest przyczyną występowania mchu na prywatnych posesjach?

Kwaśna gleba

Mech doskonale czuje się na podłożu o kwaśnym pH. Powodem tego jest jego budowa pozbawiona korzeni oraz niskie wymagania względem gleby, na której się rozwija. Jeżeli jej pH będzie niższe, niż 5,5, rosnąca na niej trawa zacznie być wypierana przez bujnie rozrastający się mech.

Wysoki stopień wilgoci

Mech to roślina, która potrafi przetrwać w trudnych warunkach i jest bardzo odporna na wilgoć. W przeciwieństwie do traw, które mają korzenie i potrafią czerpać wodę z podłoża, mech nie posiada takiej zdolności. Rozwija się on na powierzchni gleby, dlatego wysoki poziom wilgotności stwarza dla niego doskonałe warunki do intensywnego wzrostu.

Duże zacienienie

Mech to roślina, która bardzo dobrze rozwija się w cieniu. Lubi ciemne i wilgotne miejsca, w których nie ma dużej ilości światła słonecznego. W takich warunkach, mech może intensywnie rosnąć i zdominować powierzchnię gleby. Z kolei trawy nie lubią cienia i potrzebują dużej ilości słońca, aby prawidłowo rosnąć. W miejscach silnie zacienionych często słabiej się rozwijają i nie są w stanie konkurować z mchem.

Z tego też powodu, na trawniku często można zauważyć obecność mchu w miejscach, gdzie jest mały stopień nasłonecznienia, np. od strony północnej lub pod drzewami. Niewielka ilość światła słonecznego sprawia, że trawy słabiej rosną, a mech ma doskonałe warunki do intensywnego wzrostu.

Zanieczyszczenia trawnika

Gdy kosiarka idzie w ruch ścinając trawę, na powierzchni ziemi zostają rozrzucone jej źdźbła oraz liście, które z czasem ulegają rozkładowi. Jeśli nie zostaną one usunięte na czas, w konsekwencji powstanie gruba warstwa filcu, która skutecznie uniemożliwi przenikanie wody, substancji odżywczych i powietrza do głębszych warstw gleby. Powstała warstwa filcu jest doskonałą pożywką dla mchu, który może w niej intensywnie rosnąć i zdominować cały trawnik.

Nieregularny harmonogram koszenia

Kiedy harmonogram koszenia jest nieodpowiedni, a trawa ścinana jest zbyt krótko, może to prowadzić do poważnych problemów z naszą murawą. Krótkie ścinanie powoduje, że system korzeniowy traw jest osłabiany, co z kolei utrudnia im zdobywanie wody i składników odżywczych z gleby. W rezultacie, trawa jest słabsza i podatna na choroby, a na murawie pojawiają się puste pola, które są idealnym miejscem do rozwoju mchu.

Nieprawidłowe nawożenie

Aby nasz trawnik był zdrowy i bujno rósł, ważne jest, aby go odpowiednio i regularnie nawozić. Brak składników odżywczych w glebie powoduje osłabienie roślin występujących na jej powierzchni, co przekłada się na ich mniejszą odporność na wiele czynników, w tym suszę, choroby traw, niskie temperatury, a także zamieranie i żółknięcie źdźbeł.

Mech z kolei jest bardziej odporny na powyższe czynniki i może wzrastać w prawie każdych warunkach - nawet na glebie o małej zawartości składników odżywczych i niskim pH. Dlatego ważne jest, aby pamiętać o regularnym nawożeniu trawnika - w przeciwnym wypadku mech będzie mógł swobodnie się rozwijać, a trawy będą słabo rosły.

Jak pozbyć się mchu z trawnika?

Aby odzyskać blask naszego trawnika i pozbyć się mchu, należy podjąć kompleksowe działania. Warto połączyć kilka różnych metod, aby uzyskać najlepsze rezultaty. Najprostszą z nich jest mechaniczne usuwanie mchu za pomocą zakrzywionych grabi. Niestety, jest to metoda czasochłonna i przeznaczona głównie dla ogrodów o małym metrażu.

Wapnowanie trawnika to kolejny sposób na pozbycie się mchu z trawnika. Musi on zostać wykonany w porze spoczynku traw - wczesną wiosną lub późną jesienią. Wapnowanie pomoże, jeśli pH podłoża jest niższe niż 5,5. W przypadku intensywnego wzrostu mchu, może być konieczne zastosowanie silnych środków chemicznych w formie oprysków. Należy jednak pamiętać, że takie zabiegi dają tylko krótkotrwałe rezultaty. Specjalne nawozy z siarczanem żelaza pozwolą nie tylko pozbyć się mchu, ale również wzmocnić trawy i ograniczyć występowanie chorób.

Wertykulacja i aeracja to również skuteczne sposoby na walczenie z mchem na trawniku. Wertykulacja pozwala usunąć filc i pobudzić trawę do wzrostu, a aeracja poprawia napowietrzenie gleby i ogranicza rozwój chwastów. Na podłożach zbitych i nieprzepuszczalnych dodatkowo warto wykonać piaskowanie trawnika, by rozluźnić strukturę gleby i ułatwić przenikanie wody i powietrza do korzeni roślin.

Powyższe działania powinny być wspomagane poprzez odpowiednie nawożenie i pielęgnację trawnika. Zastosowanie właściwych środków, takich jak nawozy organiczne i mineralne, pomaga wzmocnić trawy i ograniczyć wzrost mchu. Warto również regularnie podlewać murawę i ścinać ją do odpowiedniej wysokości, aby pozwolić jej na prawidłowy rozwój.

Podsumowując, aby przywrócić murawie dawny blask i pozbyć się mchu na dobre, powinniśmy podejść do tego problemu w sposób kompleksowy. Łączenie kilku metod, takich jak mechaniczne usuwanie mchu, wapnowanie, stosowanie środków chemicznych, nawozów z siarczanem żelaza, wertykulacji i aeracji oraz odpowiedniej pielęgnacji, pozwoli nam osiągnąć najlepsze rezultaty i przywrócić trawie piękny wygląd.

Mech na trawniku - jak mu zapobiegać?

Zwalczanie mchu na trawniku jest trudne i zajmuje dużo czasu. Warto więc odpowiednie kroki podjąć wcześniej i tym samym zapobiegać jego rozwojowi, zanim się pojawi. Przed założeniem trawnika, należy odpowiednio przygotować glebę poprzez rozluźnienie, obniżenie pH, drenaż i dodanie warstwy żyznej. Wybierając mieszankę traw lub trawę z rolki, istotne jest, aby była ona dobrej jakości, gęsta i o wyrazistym kolorze.

Niektóre miejsca w ogrodzie nie są odpowiednie dla rozwoju traw, dlatego należy je wypełnić roślinami okrywowymi, takimi jak barwinek pospolity czy też dąbrówka rozłogowa. Aby zapobiec rozwojowi mchu, trawnik powinien być odpowiednio nawożony, podlewany i pielęgnowany. Wiosną należy zastosować nawóz azotowy, latem uniwersalny, a jesienią - bogaty w fosfor i potas. W silnie zacienionych miejscach trawnik nie powinien być koszony zbyt nisko. Warto także regularnie badać pH podłoża, usuwać liście i skoszoną trawę. Wiosną po zimie trawnik należy odpowiednio odżywić.

Warto też wiedzieć, że pewne choroby o podłożu grzybowym i bakteryjnym, a także nieodpowiednie warunki dla rozwoju traw, mogą przyczyniać się do powstawania mchu. W takich przypadkach, pojawiający się mech jest tylko objawem problemu. Konieczne może być wówczas zastosowanie odpowiednich środków, np. fungicydów, aby skutecznie pozbyć się choroby i przywrócić naszej murawie utracone zdrowie.

Warto pamiętać, aby nie stosować środków chemicznych, jeśli nie jest to koniecznością. Mogą one negatywnie wpłynąć na rośliny, glebę i środowisko. Zamiast tego, lepiej skupić się na poprawie warunków rozwoju traw i utrzymywaniu ich w dobrej kondycji.

Na koniec dobrze jest sobie uświadomić, że zwalczanie mchu jest procesem długotrwałym i wymaga cierpliwości oraz systematyczności. Po wyeliminowaniu niechcianych chwastów, należy kontynuować dbanie o trawnik, aby problem już nie powrócił. Podsumowując, zwalczanie mchu jest uciążliwe i czasochłonne, jednak proces ten jest niezmiernie ważny dla utrzymania pięknego i zdrowego ogrodu.